Fanzin çevresinde farklı düşünceleriyle tanınan ve elinde hatırı sayılır bir fanzin arşivi bulunduran Bülent Kutlu bizler için “ilginç” bir yazı dizisine başladı. Elindekilerden hareketle, geçmiş tarihlerde ülkemizde yayınlanmış alternatif yayınlardan bizlere bahsedecek ve bu yolla yeni bilgiler sunacak. Meraklılarının ilgisini çekeceğini düşünüyorum. Her ne kadar fanzin olgusu konusunda farklı düşüncelere sahip olsak ve literatür konusunda farklı noktalarda dursak ta yazacakları bağımsız yayıncılık tarihimiz için önemli olduğu kanısındayım. Umarım bir sürekliliği olur dostlar.
-2001 Yılından Bir Bilimkurgu Fanzini: Culduz
Culduz, 2001 yılında, “Bu yayın bir yerli bilimkurgu kalkışmasıdır” üst başlığı ile çıkmış. Yazıların tümü Cüneyt Gültakın’a ait. Yazarın, Atılgan bilimkurgu dergisinde, öykü ve makaleleri yayınlanmış.
Başyazıda, Culduz (Yıldız)’un yerliliğine vurgu yapılıyor. Yerli bilimkurgu yayınlarının satmaz gerekçesiyle geri plana atıldığı bir ortamda, bize yabancı olan, “bize özgü” yakalanırsa, belki “bize” de alışılabileceği anlatılıyor.
“Bilimkurgu Neyi Kulpu?” başlıklı yazıda, insanların bazı gerçeklere sezgiyle ulaştığı, ancak sezginin de akıl ile bütünleşmesi gerektiği; dolayısıyla bilimkurgunun, aklı ve sezgiyi harmanlayarak geleceğin kulpu olduğu anlatılıyor.
“Bilimkurgusal Anlatım Olanakları” adlı kuramsal yazıda; bilimkurgusal yapıtlarda, insanoğlunun iki uç durumu olan düş ve gerçek’in sentezine ulaşıldığına değiniliyor. Bilimkurgusal ögelerin kullanılmasıyla, insan bütününü tam kavrayamayan klasik ögelerin eksikliklerinin bu şekilde giderildiği anlatılıyor. Yazara göre; “Bilimkurgu yapıtları, birçok teknik gelişmeyi halka ulaştırarak önemli bir işi başarır. Bilimkurgusal roman ya da senaryolarda, bilimsel tartışmalar, teknik gelişmeler halkın bilgi ve eleştirisine sunularak, kamuoyunun daha doğru, daha bilgili ve daha insancıl olmasına hizmet edilir.”
-Periskop: Denizaltı Personelinin Fanzini
Periskop’un elimde 3 sayısı var. 1969,1970 ve 1975 tarihli. Yılda bir kez çıktığı anlaşılan bir mizah fanzini. Fanzin, daktilo ile yazılıp teksirle çoğaltılmış. Fanzinlerin yarısı yazı, yarısı personelin yaptığı çizgi resimlerden oluşuyor. Örnek olarak, 1969 sayısındaki bazı bölümleri veriyorum: Periskop Atar takımı ile Torpido Tutar takımı arasındaki maçın anlatıldığı bölüm, denizaltında gerçekleşen “Acemilikler” in anlatıldığı bölüm, “Denizaltındaki Beş Gün” ün öyküsü bölümü, denizaltıcıların nelere dalıp çıktıklarının anlatıldığı “Dal-Çık Meselesi” bölümü, “Şarkılardan ilhamlar” bölümü, personel arasındaki dedikodunun anlatıldığı “Bunları Duydunuz mu?” bölümü, personelin dil sürçmelerinin anlatıldığı “Şaka ile Karışık Pırlanta Döküntüleri” bölümü, “Aya Giden İlk İnsan Siz Olsaydınız Ayak Basar Basmaz Ne Yapardınız?” bölümü, “Hangi Filmlerde Rol Almak İsterlerdi?” bölümü.
-Türkiye’deki Belki de En Eski Fanzin Broşürü: Evim
Broşür diyorum, çünkü fankit olamayacak kadar sayfa sayısı az. 2 sayfa şiirden ve toplamda 4 sayfadan oluşuyor. Şiirin yazarı Şükrü Galip Erker. Hakkında çok az bilgi var. Kütüphanelerdeki kayıtlara göre, kitapları 1933-89 arasında çıkmış. Daha sonraki basılanlar, tekrar edilen baskılar. “Evim” isimli bu 4 sayfalık broşürü ise, hiçbir kütüphane kaydında yok. Broşürde tarih de belirtilmemiş. Şiiri yazı olarak vermektense, resim olarak vermeyi yeğledim.
Yazan: Bülent Kutlu